Finałową listę tytułów nominowanych do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2023 poznamy we wrześniu, tymczasem przybliżamy 14 książek, które znalazły się na długiej liście. Dziś – Świetlana Droga. Obóz koncentracyjny w Doniecku ukraińskiego pisarza Stanisława Asiejewa w przekładzie Marcina Gaczkowskiego. Książkę opublikowana przez Wydawnictwo Kolegium Europy Wschodniej.

O książce: Ukraiński pisarz i dziennikarz z Doniecka, uznany przez zwolenników Rosji za szpiega, terrorystę i ekstremistę, opowiada historię, której nie chcieliśmy usłyszeć. W Europie XXI wieku ludzi o odmiennych poglądach poddaje się okrutnym torturom, gwałci, dręczy psychicznie, obraca w niewolników. Wielu ginie bez śladu. Kiedy rosyjscy zbrodniarze usiłują wymazać Ukrainę z mapy, a Ukraińców z historii, nie mamy dokąd uciec przed pytaniami, które niesie ta książka, ani odpowiedziami, których w niej nie znajdziemy. Może prawda o naszym świecie leży pośrodku – tam, gdzie krzyżują się spojrzenia kata i jego ofiary?

O autorze: Stanisław Asiejew (ur. 1989) – ukraiński pisarz i dziennikarz, urodzony w Doniecku. Gdy w 2014 roku Donbas zajęli wspierani przez Rosję separatyści, relacjonował z Doniecka wydarzenia w regionie. W latach 2015–2017 stworzył około pięćdziesięciu artykułów i fotoreportaży dla Radia Swoboda. Posługiwał się pseudonimem Stanisław Wasin. W czerwcu 2017 roku został uprowadzony i bezprawnie osadzony w więzieniu, gdzie spędził dziewięćset sześćdziesiąt dwa dni. Torturami (był między innymi rażony prądem) zmuszono go do przyznania się, że jest ukraińskim szpiegiem. Dużą część nielegalnego wyroku odsiedział w tajnym więzieniu w bazie wojskowej Izolacja, nazywanym współczesnym rosyjskim obozem koncentracyjnym. Wolność odzyskał pod koniec 2019 roku, w ramach dwustronnej wymiany jeńców między Ukrainą a Rosją. Autor powieści Melchiorowyj słon, ili Czełowiek kotoryj dumał (2015).

O tłumaczu: Marcin Gaczkowski (ur. 1982) – literaturoznawca i historyk, nauczyciel akademicki, tłumacz literatury z języka ukraińskiego i rosyjskiego. Przełożył na polski m.in. wiersze Wasyla Stusa, Jurija Zawadskiego i Myrosława Łajuka, a także powieści nominowane do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus: Zapomnienie Tani Malarczuk, Magnetyzm Petra Jacenki oraz – wspólnie z Anną Ursulenko – Najdłuższe czasy Wołodymyra Rafiejenki. Autor przekładu książki Córeczka Tamary Dudy (2022).

Finałowe 7 książek poznamy we wrześniu. Gala wręczenia Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2023 odbędzie się 14 października razem z galą Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Autorki i autorzy książek zakwalifikowanych do finałowej siódemki mogą liczyć na nagrody pieniężne wynoszące 5 tys. zł, będące wyróżnieniem za nominację. Zwycięzca otrzyma tradycyjnie 150 tys. zł. Angelus trafia co roku także do autorki lub autora przekładu na język polski zwycięskiej książki (a w przypadku, gdy laureatem jest pisarz/pisarka z Polski, jury wskazuje tłumacza innej z finałowych pozycji). Nagroda za przekład wynosi 40 tys. zł. Na zdobywcę Nagrody im. Natalii Gorbaniewskiej przyznawanej w plebiscycie internetowym przez czytelników czeka trzymiesięczne stypendium pisarskie we Wrocławiu.

Operator nagrody: Wrocławski Dom Literatury

Fundator: miasto Wrocław