„Twórczość” ma siedemdziesiąt lat

„Twórczość” obchodzi właśnie 70. rocznicę powstania. To prawdziwy rekord. Bo niewiele jest pism na świecie z taką tradycją i renomą jednocześnie.

„Twórczość” powstała w Krakowie z inicjatywy Wyki, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i – jak podkreśla Janusz Drzewucki – „Karola Kuryluka, redaktora legendarnych przedwojennych „Sygnałów””. Miała wtedy podtytuł: miesięcznik literacko-krytyczny. W pierwszym numerze, który ukazał się w sierpniu 1945 roku, znalazły się m.in. wiersze Leopolda Staffa, Juliana Przybosia i Czesława Miłosza, w tym „Campo di Fiori”.

Pismo ukazuje się nieprzerwanie jako miesięcznik od 1945 roku, początkowo w Krakowie, a od 1950 roku w Warszawie. Kolejnymi redaktorami naczelnymi byli: Kazimierz Wyka (1945-49),Adam Ważyk (1950-54), Jarosław Iwaszkiewicz (1955-80), Jerzy Lisowski (1981-2004). Po śmierci Jerzego Lisowskiego redaktorem naczelnym został Bohdan Zadura.

Pismo publikuje poezję, prozę i eseje wybitnych pisarzy, przede wszystkim polskich, otwarte jest również na interesujące debiuty. Na każdy numer składają się również stałe działy „Książka miesiąca” i „Wśród książek”, poświęcone nowym książkom polskich autorów oraz „Na widnokręgu” i „Noty”, zawierające krótkie eseje o zróżnicowanej tematyce (teatr, filozofia, sztuki plastyczne, literatura obca, plastyka). Istotne uzupełnienie numeru stanowi „Przegląd zagraniczny” i nieregularnie pojawiający się dział „Archiwum”.

Lista tych, którzy publikowali w „Twórczości” jest ogromna – jak pisał w „Rzeczpospolitej” Janusz Drzewucki: „są na niej Nobliści: Miłosz i Szymborska, ponadto Julia Hartwig i Urszula Kozioł, Sławomir Mrożek i Stanisław Grochowiak, Jarosław Marek Rymkiewicz i Wiesław Myśliwski oraz krytycy literaccy: Jerzy Kwiatkowski, Tomasz Burek, Ryszard Przybylski. Co istotne „Twórczość” zawsze byłą otwarta na nowe nazwiska: na jej łamach zaistnieli przecież Rafał Wojaczek i poeci Nowej Fali: Julian Kornhauser, Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak i Krzysztof Karasek.

Gwoli historycznej ścisłości: w 1949 redakcję pisma zabrano Wyce i przeniesiono ze względów politycznych do Warszawy. W stalinowskich latach 1950-1954 redagował ją Adam Ważyk, a potem przez ćwierć wieku, od 1955 do 1980 Iwaszkiewicz. W redakcji pracowali wtedy tak znakomici twórcy, jak: Anna Kamieńska, Marta Fik, Julian Stryjkowski, Andrzej Kijowski, Henryk Bereza, Artur Międzyrzecki, Zdzisław Najder, Wojciech Karpiński i Jerzy Lisowski, który przejął pismo po śmierci autora „Sławy i chwały”. Od roku 2004 redaktorem naczelnym jest Bohdan Zadura, poeta i tłumacz, a wydawcą miesięcznika – Instytut Książki”.