Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus w tym roku przyznano po raz osiemnasty. Otrzymał ją niemiecki pisarz bośniackiego pochodzenia Saša Stanišić za powieść „Skąd”, tym samym nagroda za przekład trafiła do tłumaczki książki z języka niemieckiego Małgorzaty Gralińskiej. „Córeczka” Tamary Dudy wygrała w plebiscycie czytelników.

Dwie spośród najważniejszych polskich nagród literackich, obie fundowane przez miasto Wrocław – Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus i Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius –  już po raz czwarty zostały wręczone podczas wspólnej gali. Można śmiało stwierdzić, że w sobotę 14 października w Teatrze Lalek we Wrocławiu biło literackie serce Polski.

W wymiarze finansowym Angelus to najwyższe wyróżnianie przyznawane w Polsce i wynosi 150 tys. złotych. W tym roku nagroda ta stała się udziałem Sašy Stanišicia, niemieckojęzycznego pisarza bośniackiego pochodzenia, który w wieku czternastu lat razem z mamą musiał opuścić dawną Jugosławię i jako uchodźca wojenny trafił do Niemiec. W bardzo autobiograficznej powieści „Skąd” (Wydawnictwo Książkowe Klimaty) wraca do przeszłości:  dzieciństwa w Jugosławii, ucieczki, przyjazdu do Niemiec, codzienności nastoletniego imigranta, prób odnalezienia się w nowej rzeczywistości. Zadaje pytanie o to, jaki wpływ na nasze życie i jego kształt ma miejsce, w którym przyszliśmy na świat.

Tak o książce mówi Michał Nogaś, juror Angelusa: – Proza Stanišicia jest opowieścią o pamięci, poszukiwaniu tożsamości i języka, by wyrazić siebie oraz historię, której jest się jednocześnie twórcą, ofiarą i świadkiem. Pytanie „skąd” wybrzmiewa tu w wielu kontekstach, dotyka najważniejszych tematów i problemów, z jakimi dziś boryka się i musi sobie radzić Europa Środkowa. Niemieckojęzyczny pisarz pochodzenia bośniackiego pokazuje, jak bardzo pogmatwane są współczesne dzieje całego regionu i jak niełatwe wyzwania stawia przed nami los. Nagrodzona powieść to, jak stwierdziło jury w czasie obrad, „proza nowoeuropejska”, dotykająca sedna naszych czasów.

Nagroda finansowa – wynosząca 40 tys. zł – przyznawana jest także za przekład. Zwyczajowo wyróżnienie to otrzymuje tłumacz bądź tłumaczka zwycięskiej książki. Tym sposobem tegoroczną laureatką Angelusa w tej kategorii została Małgorzata Gralińska, absolwentka filologii germańskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Szkoły Tłumaczy i Języków Obcych UAM. Gralińska jest także autorką przekładu niemieckojęzycznych książek Jaroslava Rudiša, pisarza, który w ubiegłym roku znalazł się w finale Angelusa.

Trzecim wyróżnieniem związanym z Angelusem jest Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej przyznawana w plebiscycie internetowym przez czytelników. To wyróżnienie upamiętnia zmarłą w 2013 rosyjską poetkę i dziennikarkę, pierwszą przewodniczącą jury Angelusa. Laureat bądź laureatka otrzymuje zaproszenie do Wrocławia na trzymiesięczne stypendium literackie, które funduje Wrocławski Dom Literatury. W tym roku największą popularnością wśród czytelników cieszyła się „Córeczka” ukraińskiej pisarki Tamary Dudy. Książkę na język polski przełożył Marcin Gaczkowski, a za polskie wydanie odpowiada Wydawnictwo Kolegium Europy Wschodniej.

Wszystkie pisarki i pisarze nominowani do Angelusa otrzymali wyróżnienia w wysokości 5 tys. zł.

W skład jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus wchodzą: Martin Pollack (przewodniczący), Wojciech Browarny, Kinga Dunin, Michał Nogaś, Mykoła Riabczuk, Justyna Sobolewska oraz Andrzej Zawada.

Statuetki Angelusa wręczył wiceprezydent Wrocławia Bartłomiej Ciążyński. Galę poprowadzili Katarzyna Janusik (zastępczyni dyrektora Wrocławskiego Domu Literatury) i Maciej Robert (poeta, eseista, dyrektor Domu Literatury w Łodzi).

Fundatorem Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius jest miasto Wrocław.

Operator nagród: Wrocławski Dom Literatury