Memorbuch, Uchodźcy i Dziedzictwo

Wydawnictwo Czarne w styczniu przypomni trzy ważne książki Henryka Grynberga: Uchodźcy, Dziedzictwo i Memorbuch.

Memorbuch to epicka powieść biograficzna oparta na wspomnieniach Adama Bromberga, komunisty z zamożnej żydowskiej rodziny, więźnia politycznego, niewolnika sowieckiego obozu pracy, oficera frontowego Pierwszej i Drugiej Dywizji, wybitnego wydawcy na skalę międzynarodową, oskarżonego i więźnia antysemickiej kliki moczarowskiej, a na koniec uchodźcy. Są to równocześnie doświadczenia wykorzenionej, wyobcowanej i zdezorientowanej inteligencji polsko-żydowskiej. Tytuł Memorbuch (księga pamięci) zaczerpnięty z dawnych kronik żydowskich i dygresje historyczne podkreślają niezmienność mentalności i metod prześladowania europejskich Żydów – od średniowiecznych do nazistowskich i marcowych. Książka była zakwalifikowana do finału Nagrody Nike 2001.

Henryk Grynberg urodził się w 1936 roku w Warszawie, lecz wychowywał się na wsi, na wschodnim Mazowszu. Lata 1942–44 przeżył w kryjówkach i na tzw. aryjskich papierach. Szkołę średnią ukończył w Łodzi. W latach 1954–58 studiował na Wydziale Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego, po czym został aktorem w Państwowym Teatrze Żydowskim w Warszawie. Pod koniec 1967 roku odmówił powrotu z występów w USA. Odbył studia magisterskie z literatury rosyjskiej na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, po czym przez dwadzieścia lat pracował w U.S. Information Agency i Głosie Ameryki w Waszyngtonie.

Jest autorem powieści: Żydowska wojna (1965, 1989, 2001), Zwycięstwo (1969, 1990, 2001), Życie ideologiczne (1975, 1992), Życie osobiste (1979, 1992), Życie codzienne i artystyczne (1980, 1991), Kadisz (1987, 1992), Dziedzictwo (1993); zbiorów opowiadań: Ekipa Antygona (1963), Szkice rodzinne (1990); Drohobycz, Drohobycz (1997); zbioru esejów Prawda nieartystyczna (1984, 1990, 1994, 2002); tomików poezji: Święto kamieni (1964), Antynostalgia (1971), Wiersze z Ameryki (1980), Wśród nieobecnych (1983), Pomnik nad Potomakiem (1989, 1993), Rysuję w pamięci (1995) oraz Z Księgi Rodzaju (2000); dramatów: Kronika (1987, 1994), Pamiętnik pisany w stodole (1992), Kabaret po tamtej stronie (1997); oraz opowieści dokumentalnych Pamiętnik Marii Koper (1993), Dzieci Syjonu (1994), Memorbuch (2000, finalistka Nagrody Nike). Jego proza jest tłumaczona na angielski, francuski, niemiecki, włoski, hebrajski, holenderski i czeski.