Długa lista Angelusa 2024: „Złodzieje żarówek”

Dzisiaj przedstawiamy trzecią z polskich książek, które znalazły się w tym roku na długiej liście Literackiej Nagrody Europy Środkowej -„Złodzieje żarówek” autorstwa Tomasza Różyckiego (Wydawnictwo Czarne). Finałową listę siedmiu tytułów poznamy we wrześniu.

O książce:

Życie w bloku, arcydziele surowego piękna czasów późnej komuny, to prawdziwa metafora istnienia człowieka nowoczesnego. Wszak mieszkania unoszą się nad ziemią, a dziesiątki balkonów zwisają nad miastem, dzięki czemu mieszkańcy mogą dystansować się od przyziemnej zgnilizny i klasowo niedopasowanych sąsiadów. W tym centrum wszechświata, na ostatnim piętrze – gdzie najbliższymi sąsiadami są niebo i synogarlice – mieszka Tadeusz, który od ojca dostał ważne zadanie: pójść z puszką ziarnistej kawy do Stefana, złotej rączki, z prośbą, by ów kawę zmielił. Wyprawa nie jest łatwa, trzeba pokonać korytarz, taki na sto, góra sto dwanaście metrów, oszklony dwudziestoma, no, może dwudziestoma dwoma oknami, ciemny, bo łobuzy ciągle wykręcają żarówki. A jak tu przejść samotnie przez zaułki tego betonowego Akropolu, skoro ukryte bóstwa i centaury tylko czekają, by w człowieka wejść i go przebóstwić? „Złodzieje żarówek” to znakomita i zaskakująca proza. Pod doskonałym piórem Tomasza Różyckiego wielka płyta przeistacza się w wielopiętrową opowieść o życiu bloku i jego mieszkańcach, splecioną z sąsiedzkich plotek i osiedlowych legend. Korytarze wydłużają się i plączą, czas i narrator gubią, a przed czytelnikiem rośnie surrealistyczna, straszna, może nawet trochę śmieszna opowieść o PRL-owskiej Polsce pomieszczonej w jednym bloku.

O autorze:

Tomasz Różycki (ur. 1970) – autor dziewięciu tomów wierszy (najnowszy to Ręka pszczelarza z 2022 roku),
dwóch poematów epickich (ostatni to Ijasz z 2021 roku), powieści Bestiarium (2012) i Złodzieje żarówek (2023), a także tomów szkiców, m.in. Próba ognia. Błędna kartografia Europy z 2020 roku. Jest laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich (2004), Nagrody Poetyckiej Kamień im. Józefa Czechowicza (2010), Nagrody im. Václava Buriana (2017), Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. S.B. Lindego (2023), Nagrody im. Wisławy Szymborskiej (2023) oraz tytułu Ambasadora Nowej Europy. Jego tom wierszy Kolonie w przekładzie Miry Rosenthal znalazł się w finale kanadyjskiej Nagrody Poetyckiej im. Scotta Griffina, a powieść Złodzieje żarówek otrzymała nagrodę Grand Continent. Stypendysta Berliner Kunstlerprogramm.