Powieści Brzozowskiego

Pod ciężarem Boga, Wiry, Płomienie czyli trzy powieści Stanisława Brzozowskiego w jednym (WL). 

Powieści Stanisława Brzozowskiego to niezwykłe połączenie gatunku stricte literackiego z publicystycznym pamfletem i filozoficzną refleksją. Nazywane przez krytyków polskimi powieściami intelektualnymi, stanowią dowod ideowej walki pisarza o nowy etos polskiego inteligenta.

Pod ciężarem Boga (1901) – pierwsza powieść Brzozowskiego, nie dopuszczona do druku przez rosyjska cenzurę, ukazuje się po raz pierwszy po ponad stu latach od chili powsatnia. Burzliwa historia Konrada Czyńskiego – byłego księdza nękanego wyrzutami sumienia, wydawcy i publicysty, ktory ostatecznie popełnia samobójstwo, oraz kręgu jego przyjaciół i znajomych – tworzy portret polskiego fin de siècle’u porównywalny z Próchnem Berenta.

W Wirach (1904) pisarz powraca do porzuconego w poprzedniej powieści gatunku: fabularyzowanej historii polskiej inteligencji – panoramy postaw i poglądów grupy ludzi, których łączy gorączkowa potrzeba zmiany otaczającej rzeczywistości, a dzieli wszystko: stosunek do wiary, polityki, rewolucji, a nawet ewolucji… Tym razem wśród bohetrów pojawia sie zgorzkniały publicysta Adam Czepiel – być może alter ego samego autora, który tak podpisywał swoje teksty, oraz rodzina Siennickich, zdeklasowanych ziemian, ponoszących klęski w starciu z nowoczesnością i historią.

Płomienie (1908) przedstawiają historię rewolucjonisty i buntownika Michała Kaniowskiego, w którego losach przeglądają się dzieje Europy schyłku XIX wieku: Komuna Paryska, początki ruchu rewolucyjnego, zamach na cara Aleksandra II… Kreśląc portret jednego czlowieka, Brzozowski zamyka w nim przenikliwą refleksję na temat genezy ideologicznych podziałów, które pozostają aktualne do dzisiaj.