Zygmunt Bauman nie żyje

Zmarł najwybitniejszy polski socjolog i filozof profesor Zygmunt Bauman – twórca koncepcji płynnej nowoczesności. Miał 92 lata. 

– Urodził się w 1925 r. w Poznaniu w ubogiej rodzinie polskich Żydów. Wraz z wybuchem wojny rodzina Baumanów uciekła przed nazistami na wschód. W ZSRR młody Bauman wstępuje do Komsomołu, a w 1944 roku zaczyna służbę w 4. Dywizji Piechoty Wojska Polskiego – napisała w Gazecie Wyborczej Anna Rozwadowska. – Zostaje ranny w trakcie walk pod Kołobrzegiem. Bauman współpracował z kontrwywiadem, który posłużył potem do przeprowadzania stalinowskich czystek, potem działał w Korpusie Bezpieczeństwa Wewnętrznego, który walczył z antykomunistycznym podziemiem. W 1953 roku został usunięty z wojska i rozpoczął karierę naukową. Zaczyna jako marksista, ale z czasem ma coraz większe wątpliwości. Uczy się pod okiem prof. Juliana Hochfelda, w 1960 roku zdobywa habilitację dzięki pracy o angielskim ruchu robotniczym.

W 1968 roku wybiera emigrację. Najpierw mieszka w Izraelu, potem przenosi się do Wielkiej Brytanii, do Leeds, gdzie mieszka do śmierci.

„W latach dziewięćdziesiątych Bauman zaczął zajmować się problemami późnej nowoczesności, konsumpcjonizmu i technologii. Najbardziej znaną na świecie jest jego koncepcja „płynnej nowoczesności” (liquid modernity), która charakteryzuje się fragmentarycznością, niepewnością jednostki i epizodycznością w zglobalizowanym społeczeństwie kapitalistycznym, zmieniającym się pod wpływem technologii. Stanowi nie tyle odwrotność nowoczesności, co jej swoistą, chaotyczną kontynuację: jest nowoczesnością pogodzoną z klęską własnego projektu. Pojęcie to wprowadził Bauman w książce „Liquid Modernity” z 2000 roku (w Polsce wydanej jako „Płynna nowoczesność” w roku 2006). Koncepcję płynności rozwijał Bauman w kolejnych książkach, poświęconych poszczególnym aspektom nowoczesności: „Liquid Love: On the Frailty of Human Bonds” (2003, po polsku wydana w tym samym roku jako „Razem osobno”), „Liquid Life” (2005, wyd. polskie 2007 jako „Płynne życie”), „Liquid Fear” (2006, wyd. polskie 2008 jako „Płynny lęk”), „Liquid Times: Living in an Age of Uncertainty” (2006, wyd. polskie 2007 jako „Płynne czasy. Życie w epoce niepewności”) i „Liquid Evil” (z Leonidasem Donskisem). W ostatnich latach zajmował się między innymi kryzysem demokracji, walką z terroryzmem i kryzysem uchodźczym (w książce „Strangers at our Door” czyli „Obcy u naszych drzwi” z 2016 roku)”. (źródło: www.culture.pl)

W wywiadzie dla Newsweeka Bauman mówił: „Podzieliłem kiedyś ludzkość na dwie kategorie: turystów i włóczęgów. Turysta to jest włóczęga z wyboru. A włóczęga to jest turysta z musu. I jeden, i drugi musi się ruszać. Niestety. William Ogburn pisał w 1922 r. o „zacofaniu kulturowym”, „dzikich”, którzy nie dogonili nas we wspinaczce ku cywilizacji wyższego rzędu. A dzisiaj pani, ja, wszyscy my jesteśmy właśnie takimi zacofanymi dzikusami. Bo sytuacja już wymaga zbiorowego działania w skali ludzkości, a my ciągle jeszcze myślimy w XIX-wiecznych kategoriach terytorialnie ograniczonego państwa, w którym suwerenność polityczna opiera się na trójnogu suwerenności militarnej, gospodarczej i kulturowej. Wszystkie nogi tego trójnogu są dziś rozchwiane. Nikt nie może powiedzieć, że jest w stanie w pojedynkę obronić swój kraj. Nawet Ameryka potrzebuje koalicji”.