Długi romans z Klio

Znakomity zbiór esejów Janusza Tazbira – Długi romans z Klio (Iskry).

Ten zbiór esejów został poświęcony blaskom i cieniom zawodu historyka, który profesor Janusz Tazbir uprawiał od przeszło pół wieku. Autor zaczął je akcentem bardzo osobistym – wspomnieniami z dzieciństwa i wczesnej młodości, kiedy to między innymi pod wpływem powieści historycznych rodziły się w nim pierwsze zainteresowania przeszłością. Ta z biegiem czasu stała się jego pasją – obiektem studiów i zadumy. Dlatego w swych rozważaniach nad dawnymi wiekami i rolą historyka dotykał tematów trudnych, niezwykle go nurtujących i bliskich mu przez wzgląd na własne doświadczenia.

Sporo uwagi poświęcił z tego powodu choćby warunkom rozwoju współczesnego dziejopisarstwa oraz przeszkodom, jakie ono napotyka, wierności źródłom i staranności w pisaniu czy edycji książek historycznych oraz przemianom polskiego patriotyzmu.

Janusz Tazbir urodził się 5 sierpnia 1927 roku w Kałuszynie, zmarł 3 maja 2016 roku w Warszawie.
Absolwent Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. W 1954 r. obronił pracę doktorską, sześć lat później – habilitacyjną. Od 1973 r. był profesorem zwyczajnym. Przez wiele lat pracował w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, w 1989 r. został jej członkiem rzeczywistym. Od 1965 r. był redaktorem naczelnym rocznika „Odrodzenie i reformacja w Polsce”. Należał do Pen Clubu oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Od 1996 roku zasiadał w jury Nagrody Naukowej KLIO. Był również przewodniczącym kapituły Konkursu o Nagrodę i Medal Zygmunta Glogera. Był wiceprezesem Polskiej Akademii Nauk i członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.
Był przewodniczącym rady naukowej Polskiego Słownika Biograficznego, a także Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów.

Został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Opolskiego i Rosyjskiej Akademii Nauk. Zainteresowania naukowe koncentrował wokół dziejów polskiej tolerancji. Zajmował się również funkcjonującymi w świadomości czytelniczej falsyfikatami historyczno-literackimi (książka Cudzym piórem).

Główne dzieła: Jezuici w Polsce do połowy XVII wieku. Szkice z dziejów papiestwa, Stanisław Lubieniecki, przywódca ariańskiej emigracji, Historia Kościoła katolickiego w Polsce 1460–1795, Państwo bez stosów. Szkice z dziejów tolerancji w XVI i XVII w., Rzeczpospolita i świat. Studia z dziejów kultury XVII w., Bracia polscy na wygnaniu, Szlaki kultury polskiej, Okrucieństwo w nowożytnej Europie, Polska przedmurzem Europy. Jest też autorem szkiców o literaturze, m.in. opracował i wydał antologię Literatura antyjezuicka w  Polsce 1578–1925.