O rumuńskim nacjonaliźmie lat 30

Rumuński Instytut Kultury organizuje cykl spotkań poświęconych, wydanej w tym roku przez wydawnictwo Austeria w przekładzie profesora Kazimierza Jurczaka,  książce Leona Volovici „Nacjonalizm i „kwestia żydowska” w Rumunii lat trzydziestych XX wieku”.  Spotkania odbędą się w dniach 28listopada – 1 grudnia w Krakowie, Warszawie i Wrocławiu.

Esej Leona Volovici o intelektualnych formach  antysemityzmu w latach 30.w Rumunii,  opublikowany po raz pierwszy w roku 1995 stał się ważną pozycją na wydziałach politologicznych, socjologicznych i historycznych wielu uniwersytetów.

Volovici analizuje zjawisko, które przez dziesięciolecia kształtowało rumuńską rzeczywistość, a jednocześnie pozostawało nieopisane ze względu na szczególną koniunkturę historyczną i polityczną.

Z jego analiz wynika jednoznacznie, że antysemityzm rumuński był nie tylko ideologicznym konstruktem, ale także rodzajem społeczno-kulturowej aury, która udzielała się niemal wszystkim aktorom życia publicznego. Niechęć, podejrzliwość i wrogość zdominowały stosunek prawosławnej większości do środowisk żydowskich. Wprawdzie przez długie dziesięciolecia postawy te nie generowały rażących form fizycznej przemocy, ale nieustannie zatruwały społeczną atmosferę [oraz] przyniosły polityczną kulminację w postaci ustaw antysemickich przyjętych w przeddzień wojny”.

(z Posłowia Kazimierza Jurczaka)

Polski czytelnik może być zaskoczony, jak istotną rolę w kształtowaniu tych postaw odegrali mistrzowie także i naszego życia umysłowego – Emil Cioran i Mircea Eliade. Autor w swojej książce pisze:

„W pewnej publicznej dyskusji ktoś […] zasugerował, że mogłem był zająć się tyloma innymi intelektualistami, którzy nie uprawiali antysemityzmu i pozostali konsekwentnymi demokratami. […] Ci ostatni rzeczywiście stanowią większość, ale mnie interesują okoliczności pojawienia się choroby, jej symptomy i przyczyny rozprzestrzeniania się […].

Nawet w »najczarniejszych« czasach intelektualiści z prawdziwego zdarzenia, którzy równocześnie żywili jawnie antysemickie przekonania, byli w Rumunii mniejszością. Nurtuje mnie jednak pytanie, […] dlaczego ta właśnie mniejszość zdominowała debatę ideologiczną i polityczną wokół »kwestii żydowskiej« oraz politycznych sposobów jej »rozwiązania«”.

Program spotkań z udziałem autora, jego żony oraz tłumacza ksiązki:

28 listopada , godz 18.00 – Kraków, Muzeum Galicji – moderator Anna Pawlikowska;

30 listopada godz 18.00 –Warszawa , Gazeta Wyborcza (Agora), moderator Adam Michnik;

1grudnia , godz 18:00 – Wrocław, CIŻ Cafe, moderator Anna Pawlikowska.