Rozmowy z Tarkowskim

Andriej Tarkowski w rozmowie z Jerzym Illgiem i Leonardem Neugerem. W 30 rocznicę śmierci reżysera wywiad po raz pierwszy ukazuje się w wydaniu książkowym.

Leonard Neuger, profesor slawistyki Uniwersytetu Sztokholmskiego, i Jerzy Illg, redaktor naczelny wydawnictwa Znak, to szczęściarze, którym udało się przeprowadzić obszerny wywiad z jednym z największych reżyserów świata Andriejem Tarkowskim. Pracujący w Sztokholmie nad swoim ostatnim (jak się okazało) filmem Ofiarowanie wielki mistyk kina był absolutnie niedostępny dla dziennikarzy. Do spotkania doszło dzięki temu, że czujący się obco na Zachodzie reżyser chciał porozmawiać z ludźmi, którzy będą mogli go zrozumieć. Tak się też stało. Los sprawił, że można tu mówić o szczęściu w nieszczęściu. Spotkanie odbyło się w 1985 roku. Wkrótce świat obiegła wiadomość o chorobie Tarkowskiego, który w rok później zmarł w Paryżu na raka żołądka.

Rozmowa z Illgiem i Neugerem była ostatnim wielkim wywiadem, jakiego udzielił. Opublikowana już po jego śmierci i odebrana jako duchowy testament artysty, doczekała się przekładów na kilkanaście języków.

Jerzy Illg, (ur. 1950 w Poznaniu). Redaktor, wydawca, krytyk literacki, doktor nauk humanistycznych. Od 1983 roku redaktor, a od 1992 redaktor naczelny wydawnictwa Znak. W roku 1968 uczestniczył w pierwszych zlotach polskich hippies.

W latach 1974-1983 pracownik naukowy na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego, z którego w stanie wojennym został wyrzucony z przyczyn politycznych. Przed 1989 rokiem publikował w pismach drugiego obiegu i emigracyjnych. W 1986 zorganizował w swoim katowickim mieszkaniu międzynarodową konferencję o Milanie Kunderze. Przeprowadził i opublikował w polskich i zagranicznych pismach („Res Publica”, „Tygodnik Powszechny”, „NaGłos”, „Lettres Internationales”, „Corriere della Sera”) szereg wywiadów, m.in. z Wisławą Szymborską, Czesławem Miłoszem, Josifem Brodskim, Tomasem Venclovą, Kazimierzem Kutzem, Andriejem Tarkowskim, Zofią Hertz. Trzykrotnie uczestniczył w uroczystościach noblowskich w Sztokholmie (Brodski – 1987, Heaney – 1995, Szymborska – 1996), towarzysząc laureatom, których dzieła wydawał.

W latach 1990-1997 był redaktorem pisma literacko-artystycznego „NaGłos”. W 1997 i 2000 organizował Krakowskie Spotkania Poetów pod patronatem polskich noblistów. W 1998 roku zorganizował w Honnold Library w Los Angeles wystawę „Miłosz w obiegu niezależnym”, towarzyszącą International Czeslaw Milosz Festival w Claremont, a w 2000 zrealizował w USA film dokumentalny Czarodziejska góra. Amerykański portret Czesława Miłosza (reż. M. Zmarz-Koczanowicz). W 2002 roku został prezesem Stowarzyszenia Poezja i Muzyka, które w latach 2002, 2003 i 2004 współorganizowało – wraz z University of Houston – Krakow Poetry Seminar z udziałem 15 poetów amerykańskich i 15 polskich. W 2006 roku uhonorowany irlandzkim stypendium Fundacji Heinricha Bölla.