Motyw odmienności kraju, spór z narodowymi mitami i próba uchwycenia wielowymiarowego charakteru tożsamości Rumunów to przestrzeń tematyczna, w której Lucian Boia ma wiele do powiedzenia. Profesor historii, pisarz, publicysta – jego opinie podnoszą temperaturę dyskusji publicznej. Pod koniec kwietnia będzie gościć w Polsce w związku z promocją książki „Dlaczego Rumunia jest inna?”.
W 2003 roku, nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego ukazała się w Polsce świetna książka Luciana Boi pt. „Rumuni. Świadomość, mity, historia”. Autor podjął w niej dyskusję z historią Rumunii, szczególnie zaś skupiając się na specyfice mitów konstruujących tożsamość narodową. Dla Rumunii był to czas specjalny – po transformacji ustrojowej kraj przygotowywał się do wejścia do Unii Europejskiej (akcesja w 2007 r. wraz z Bułgarią). Boia zwracał uwagę na to, że po raz drugi w swej historii Rumunia kieruje się ku Zachodowi. Pierwszą taką próbę podjęto w XIX wieku, ale II wojna światowa pokrzyżowała proces długiej transformacji. Rumunia podobnie jak i inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej znalazła się w obozie państw komunistycznych i dopiero lata 90. XX wieku zmieniły ten układ. W obiegowych opiniach (powielanych często przez media i publicystów) pierwsza dekada wolności we wszystkich krajach dawnego „bloku wschodniego” wyglądała podobnie. To gładkie uogólnienie pozwala formułować uniwersalne wytrychy interpretacji dla towarzyszących transformacji konfliktów, zmian czy sporów ideowych. Jednak warto mieć na uwadze to, że sytuacja w poszczególnych krajach wyglądała inaczej, a próba uchwycenia prawdy i zrozumienie dla pewnych procesów i wyborów wymaga nieco głębszej uwagi. W tym kontekście prace Luciana Boi stanowią doskonały przyczynek do wiedzy i dyskusji.
Sprawa inności Rumunii – dominanta tematyczna wydanej obecnie książki, której promocja rozpocznie się w Polsce pod koniec kwietnia, jest stale obecna w twórczości rumuńskiego historyka. Zaś próby rozłożenia na czynniki pierwsze mitów i ich oddziaływania na społeczeństwo oraz zwracanie uwagi na zakłamywanie przeszłości mogą się wydać interesujące polskiemu czytelnikowi. Co więcej, pewne schematy czy dramaty związane z próbami konstruowania własnej tożsamości okażą się dla nas bardzo bliskie.
Rumunia z jej historią i kulturą jest nadal zbyt mało znana w Polsce. Jak można przeczytać w materiałach promujących książkę Boi – od lat siedemdziesiątych XX wieku nie ukazało się w Polsce żadne całościowe opracowanie dziejów Rumunii.
Patrycja Spychalska
LUCIAN BOIA „DLACZEGO RUMUNIA JEST INNA?”, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie 2016 r. Tłumaczenie Joanna Kornaś-Warwas
Program promocji książki:
Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury (Rynek Główny 25) / 26 kwietnia, godz. 18:00.
Prowadzenie: Łukasz Galusek
Katowice, Biblioteka Śląska, Sala Benedyktynka (Plac Rady Europy 1) / 27 kwietnia, godz. 17:00. Prowadzenie: Łukasz Galusek