Najstarszą zachowaną do dziś książkę napisaną całkowicie po polsku: Rozmyślanie przemyskie – zobaczyć będzie można w sobotę 19 marca (godz. 12-18.30) w Pałacu Rzeczypospolitej w Warszawie (pl. Krasińskich 3/5). 

Znajdujący się w zbiorach Biblioteki Narodowej rękopis Rozmyślania przemyskiego został sporządzony w początku XVI wieku i jest odpisem starszego utworu. Ten liczący ponad 400 kart zabytek to obszerna opowieść o życiu Marii i Chrystusa, oparta o Ewangelię, legendy i apokryfy. Badacze łączą go z działalnością zakonu Bernardynów. Jest arcyciekawym przykładem polskiej prozy późnego średniowiecza, stanowiąc dowód erudycji i literackich umiejętności pozwalających zebrać historie z rozmaitych źródeł w jeden spójny wykład. Rozmyślanie zawiera także wiele treści lekkich, zabawnych, np. opowieści o tym jak Jezus w dzieciństwie pomagał Marii przyprawiać kapustę i jak ożywił gliniane ptaszki by nie zostały zdeptane.

Wybitny badacz literatury staropolskiej Aleksander Brückner napisał, że autor Rozmyślania przemyskiego ogarnął wszystko, co średniowieczny świat katolicki wiedział i pragnął wiedzieć o Chrystusie i jego matce. Tę opinię sprzed bez mała wieku potwierdzają również współczesne badania nad zabytkiem.