Przewodnik po „Dzikich polach”

Wystawa „Dzikie pola. Historia awangardowego Wrocławia”, którą można oglądać w warszawskiej Zachęcie, zbiera świetne recenzje. Organizatorzy przygotowali też intrygującą lekturę w postaci Przewodnika, w którym znajdziemy wiele ciekawych tekstów.

Publikacja oczywiście prezentuje prace i wystawianych artystów, ale przede wszystkim opowiada o mieście i konkretnych miejscach, o ich atmosferze, niezwykłości ale też o już nieistniejącej przestrzeni, która uległa transformacji na przestrzeni dekad.

Przewodnik otwiera tekst Olgi Tokarczuk, w którym autorka proponuje spojrzenie na miasto jak na tekst, a dokładnie palimpsest. W ten sposób śledzimy zanikające lub zatarte warstwy, które przebijają przez nowy tekst. Tokarczuk nazywa to kulturą palimpsestu i z tej perspektywy spogląda na Wrocław.

Historyczne i polityczne doświadczenia Wrocławia wpłynęły na charakter miasta. Po II wojnie światowej, opuszczony przez wysiedlonych mieszkańców niemieckich, stał się przestrzenią konstruowaną od nowa przez jego nowych obywateli, dla których często stał się miejscem w którym mogli zacząć wszystko od nowa lub nawet z inną tożsamością. Ten nerw, a nawet brutalność Wrocławia dostrzegła niegdyś hiszpańska pisarka Carmen Laforet, która pod koniec lat 60. miała okazję zwiedzić stolicę Dolnego Śląska („Za żelazną kurtyną. Podróż do Polski w 1967 roku”, wydawnictwo Iskry, 2012 rok). „Nowość Wrocławia” sprzyjała eksperymentom. Choć trzeba też zaznaczyć, że miasto leżące w zachodniej części kraju, poprzez swoje położenie i strukturę społeczną, mogło zostać zaakceptowane przez komunistyczne władze jako forma przestrzeni dla wentylu bezpieczeństwa. Do tego właśnie Wrocławia należą tacy twórcy literatury i poezji jak Stanisław Dróżdż czy Tymoteusz Karpowicz i Tadeusz Różewicz.

To „poluzowanie” we Wrocławiu nie trwało długo, ale rozpoczęte w latach 60. eksperymenty trwale zmieniły środowisko artystyczne i wpłynęły na kolejne pokolenia artystów z takich dziedzin jak sztuki wizualne, literatura, teatr, film, muzyka czy performances.

Wartością Przewodnika są teksty, w których autorzy (nie tylko kuratorzy wystawy, ale też zaproszeni z tej okazji pisarze, publicyści i badacze) proponują podróż po mieście śladem konkretnych miejsc, ludzi i zjawisk (np. takich jak Pomarańczowa Alternatywa).

 

Dzikie pola. Historia awangardowego Wrocławia. Przewodnik, pod red. Doroty Monkiewicz; autorzy: Olga Tokarczuk, Klaus Bachmann, Małgorzata Dawidek Gryglicka, Michał Duda, Jolanta Gromadzka, Anka Herbut, Agata Jakubowska, Anna Markowska, Anna Mituś, Magda Piekarska, Paweł Piotrowicz, Piotr Stasiowski, Mirosław Ratajczak, Sylwia Serafinowicz, Joanna Stembalska, Łukasz Wojciechowski

Dzikie pola. Historia awangardowego Wrocławia wystawa przygotowana przez Muzeum Współczesne Wrocław we współpracy z Zachętą – Narodową Galerią Sztuki w ramach programu sztuk wizualnych Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016.