Studium Pawła Marcinkiewicza Oni przybyli, żeby wysadzić Amerykę. John Ashbery i dwudziestowieczne awangardy amerykańskie (IM)  jest pracą pionierską w polskim piśmiennictwie, gdzie niemal zupełnie nie istnieją akademickie omówienia kanonicznych autorów literatur obcych.

W szerszej, amerykanistycznej perspektywie Oni przybyli, żeby wysadzić Amerykę wnosi do obecnego stanu badań twórczości Ashbery’ego przede wszystkim poszerzenie jej historyczno-literackich, kulturowych i estetycznych kontekstów. W dotychczasowych opracowaniach poezji Ashbery’ego dominowały dwie, w gruncie rzeczy zupełnie przeciwstawne tendencje. Harold Bloom widział w Ashberym wybitnego współczesnego dziedzica wielkiej tradycji romantycznej od Emersona, przez Whitmana, po Stevensa. Jednak, zwłaszcza dzisiaj, jego głos, choć wciąż donośny wydaje się coraz bardziej osamotniony. Przeważa spojrzenie na poezję Ashbery’ego jako radykalnie nowatorską, wyjątkowo reprezentatywną dla epoki nazywanej przez kulturo- i literaturoznawców (z większą lub mniejszą dozą przekonania) postmodernizmem.

Odmiennie od obu tych kierunków badawczych Marcinkiewicz czyta Ashbery’ego poprzez jego powinowactwa z rozmaitymi dwudziestowiecznymi awangardami artystycznymi, widząc w poecie typowego przedstawiciela amerykańskich spadkobierców Rimbauda. Książka maluje szerokie tło intelektualnej i estetycznej ewolucji radykalnych, nowatorskich, często ostentacyjnie prowokujących kierunków w literaturze i sztuce dwudziestego wieku, i w ich kontekście omawia różne aspekty poezji czołowego przedstawiciela szkoły nowojorskiej.

W jej ujęciu mieszczą się zarówno dyskusja nawiązań do tradycji obecnych u Ashbery’ego jak i analiza jego rewolucyjnych rozwiązań formalnych.

Paweł Marcinkiewicz (ur. 1969) jest amerykanistą, translatologiem i tłumaczem, doktorem habilitowanym w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Opolskiego. Jest autorem dwóch monografii: The Rhetoric of the City: Robinson Jeffers and A.R. Ammons (Peter Lang, 2009) oraz „Colored Alphabets’ Flutter”. John Ashbery and the Twentieth-Century American Avant-Gardes (Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2012). Jest również poetą, wydał między innymi tom wierszy Dni (WBPiCAK 2009) oraz polsko-angielski wybór poezji w przekładzie Piotra Florczyka The Day He’s Gone. Poems 1990-2013 (Spuyten Duyvil, 2014). Należy do amatorskiego „Klubu Biegacza Lupus Oleśnica” i ukończył 20 maratonów oraz setki innych biegów masowych w Polsce i zagranicą.

fot. Instytut Mikołowski