„Gułag” Tomasza Kiznego wreszcie po polsku

Tomasz Kizny swój album „Gułag” opublikował w 2003 roku we Francji. Został on potem przetłumaczony na kilka języków. Dopiero teraz ukazała się polska edycja, wydana wspólnie przez IPN i Fundację Picture Doc.

Tomasz Kizny – potomek zesłańców do Kazachstanu, w latach 80. współtworzył wrocławską podziemną agencję fotograficzną „Dementi”. Rosję fotografuje od lat 90.  Jest autorem wielu fotoreportaży i wystaw.  Między innymi znanej serii psychologicznych portretów pasażerów metra „Pasażerowie. Moskwa. Warszawa. Berlin. Paryż”.

W latach 2008-2011 Kizny pracował nad projektem „Wielki Terror 1937-1938” w Rosji, Ukrainie i Białorusi, który poświęcił pamięci ofiar zbrodni popełnianych w ZSRR w 1937-1938 roku. W „Wielkim Terrorze” oprócz portretów ofiar terroru wykonanych przez NKWD na niedługo przed egzekucją, pokazano również współczesne zdjęcia miejsc egzekucji i grobów ofiar oraz współczesne fotografie osób, których rodzice zostali zamordowani w czasie Wielkiego Terroru. Projekt wydano w formie albumu w Polsce i Francji w  2013 roku.

Opublikowany właśnie po polsku Album  Gulag powstał we współpracy z Dominique Roynette. Ta wyjątkowa książka pokazuje świat Gułagu w dwóch płaszczyznach. Jedną są oficjalne sowieckie zdjęcia ukazujące pracę i życie codzienne łagrów, mające przedstawić ich sprawne funkcjonowanie. Uwieczniono na nich ważniejsze sowieckie obozy pracy przymusowej, takie jak były klasztor na Wyspach Sołowieckich na Morzu Białym, kopalnie złota, węgla i uranu na Kołymie czy kolej od Uralu do Jeniseju (tzw. Martwa Droga). Fotografie archiwalne dopełniają wykonane współcześnie przez Kiznego zdjęcia byłych łagierników i ich dzieci oraz tego, co po Gułagu pozostało.

Album składa się z siedmiu rozdziałów. Sześć jest poświęconych najważniejszym obozom, a siódmy przybliża fenomen teatrów obozowych. Całość poprzedza słowo wstępne Normana Daviesa, obrońcy praw człowieka i byłego radzieckiego dysydenta Sergieja Kowalowa oraz francuskiego historyka specjalizującego się w historii ZSRR Nicolasa Wertha.

gułag2