Niezwykle ciekawe wydawnictwo przygotowują „Książkowe klimaty”.  To oparta na faktach powieść czeskiego pisarza emigracyjnego Jana Nováka „  Nie jest źle” ( Zatím dobrý).

Novák opisuje w niej – godną hollywoodzkiego filmu – historię braci Mašin i ich dramatyczną ucieczkę ze stalinowskiej Czechosłowacji.

Można nawet powiedzieć, biorąc pod uwagę liczebność grupy pościgowej, że była najbardziej dramatyczna ucieczka w całym komunistycznym bloku.  W październiku 1953 r. pięciu młodych mężczyzn usiłowało przedostać się przez żelazną kurtynę do amerykańskiego sektora w okupowanym Berlinie, by wstąpić do armii amerykańskiej i w jej szeregach walczyć z komunizmem podczas  III Wojny Światowej, na której wybuch liczyli.  Zanim przedostali się przez granicę z NRD, synowie straconego przez Gestapo, bohatera podziemia – bracia Josef i Ctirad Mašin oraz  Milan Paumer, Zbynek Janata i Vaclav Sveda dopuścili się kilku aktów terrorystycznych, co usprawiedliwiali tym, że czuli się żołnierzami; porywali samochody, kradli pistolety maszynowe i  zabili sześciu ludzi. Granicę czesko- niemiecką przekroczyli stosunkowo łatwo. Jednak ich droga do Berlina Zachodniego ( i pościg za nimi) trwała 28 dni. Polowało na nich tysiące żołnierzy sowieckich i enerdowskich milicjantów. Ostateczni trzem, braciom oraz Milanowi Paumerowi,  udało się dotrzeć  do Berlina Zachodniego. Pozostałych dwóch – Janatę i Svedę złapała enerdowska milicja. Zostali  oczywiście straceni. Ocalała trójka wstąpiła do armii amerykańskiej.  Walczyli min. podczas wojny w Korei. Później zamieszkali w USA.

Kilka lat temu na temat tej ucieczki odbyła się gorąca dyskusja. Wywołała ją decyzja  premiera Czech Mirka Topolanka  o odznaczeniu trzech żyjących uciekinierów i tym samym uznaniu ich oficjalnie za bohaterów. Części obywateli, głównie tym sympatyzującym z komunistami, to się oczywiście nie spodobało. Dla nich uciekinierzy pozostają mordercami.

Powieść Jana Nováka „Zatím dobrý” pierwotnie  została napisana po angielsku. O jej walorach literackich niech świadczy fakt , że czeski przekład książki  z roku 2004 otrzymał prestiżową nagrodę Magnesia Litera. Co nie specjalnie dziwi, bo ten pisarz – emigrant to w literaturze czeskiej uznana marka. Urodził się w roku 1953 w Kolinie.  W roku 1969 wraz z rodzicami wyemigrował do USA. Jako pisarz, dramaturg i scenarzysta odniósł na rynku amerykańskim spory sukces, współpracował min. z Milošem Formanem. Jest też współautorem znanego w Polsce dokumentu „Obywatel Havel”.

Autorką polskiego przekładu powieści jest Dorota Dobrew

Obecnie w Czechach powstaje filmowa adaptacja powieści, którą reżyseruje Tomas Masin  autor min. znanego filmu 3 sezony w piekle – opowiadającego o losach legend czeskiego undergroundu z lat 40 Jany Krejcarovej (Karolina Gruszka) i Egona Bondy.

ms