Ucieczka na południe – legendarna powieść satyryczna Sławomira Mrożka z 1961 roku, ilustrowana strona po stronie niepowtarzalnymi rysunkami autora (Noir Sur Blanc).

Ucieczka… ukazuje obraz prowincjonalnej gomułkowskiej rzeczywistości lat 60. Fabuła, jak to u Mrożka, przedstawia sytuację na wskroś absurdalną: trzech chłopaków z małej mieściny na północy – Gruby, Chudy i Średni – w towarzystwie inteligentnego małpoluda z Sumatry, przebranego w strój krakowianki, podróżuje przez Warszawę, Kraków i Zakopane na południe Polski, uciekając przed ścigającym ich groźnym i demonicznym Mephistem Kovalskym. Oglądane po drodze sceny – dymiący komin, do którego nie zdążono dobudować fabryki; małomiasteczkowe zoo, gdzie z powodu oszczędności budżetowych dzika musi udawać zamknięta w klatce, wysmarowana pastą do butów świnia; topienie w Wiśle dziecięcych bucików na lewą nogę, których dalszą produkcję gwarantują premie za nieustanne przekraczanie planu – to karykaturalne pomniki ideologii tamtych czasów, dobitne symbole PRL-u, dziś już może budzące niedowierzanie, choć pewne rysy Mrożkowskich bohaterów można rozpoznać także u mieszkańców potransformacyjnej Polski.