Powrót Malewskiej

„Znak” przypomina prozę Hanny Malewskiej – najwybitniejszej polskiej autorki powieści historycznej. Twórczyni i redaktorki naczelnej miesięcznika „Znak”. Absolwentki studiów historycznych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1933).

W czasie okupacji Malewska uczyła na tajnych kompletach, pracowała w Komendzie Głównej AK. Za udział w powstaniu warszawskim została odznaczona Krzyżem Walecznych. Po wojnie zamieszkała w Krakowie. Autorka m.in. Przemija postać świata i Opowieść o siedmiu mędrcach. Dzisiaj możemy czytać jej „Opowiadania”.

Andrzej Sulikowski napisał we wstępie: „Czytelnik otrzymuje dziś prozę Malewskiej z różnych okresów twórczości. (…) [Pisarka] chętnie „przyznawała się artystycznie” tylko do opowiadań z tomu Sir Tomasz More odmawia, uważając utwór tytułowy za wciąż bliski sobie, przedstawiający typ heroizmu chrześcijańskiego w wariancie renesansowym, który bez zastrzeżeń akceptowała. Nigdy nie wspomniała jednak o rękopisach Czystego mieszkania, uważając zapewne ten utwór za zbyt osobisty, skazany na wegetację w archiwum. Dzieje się jednak inaczej. Pomnożony drukiem rękopis wchodzi także do historii literatury XX stulecia, pokazując nam wielkie koszty psychiczne, którymi okupiona została wolność”.

Anna Głąb tak charakteryzowała jej twórczość (z: Ostryga i łaska. Rzecz o Hannie Malewskiej): Mamy tu również do czynienia z rysem jej wczesnej twórczości: interesuje ją przede wszystkim jednostka górująca w jakimś sensie nad otoczeniem. (…) Malewska dowartościowuje opór i bunt moralny, niezależność myślenia, niechęć do kłamstwa w czasach, gdy tylko nieliczny mógł powiedzieć o sobie z radosną ulgą (…), że „stoi tam, gdzie stał”, że mimo okoliczności pozostał sobą – „jak najbardziej sobą”.