Rozmawiał Čapek z Masarykiem

 

Po raz pierwszy w Polsce ukazuje się książka Karla Čapka -„Rozmowy z T. G. Masarykiem”, słynny wywiad rzeka nad którym jeden z najsłynniejszych czeskich pisarzy pracował dziewięć lat.

26 lutego w warszawskim Domu Spotkań z Historią o godzinie 18 odbędzie się spotkanie promocyjne „Intelektualiści u władzy. Od T.G. Masaryka do Havla”.

Gośćmi spotkania będą: pochodzący z Zaolzia historyk, autor wielu publikacji dotyczących Czech i Słowacji, dr Grzegorz Gąsior, dr hab. Piotr Majewski z Instytutu Historycznego UW oraz Petr Janyška, dyrektor Czeskiego Centrum w Warszawie.

Tomáš Garrigue Masaryk to dla Czechów postać wyjątkowa: pierwszy i najdłużej urzędujący prezydent Czechosłowacji, powszechnie uważany za twórcę państwa. Polityk – symbol, polityk – ikona.

W wywiadzie z Karlem Čapkiem dzieli się wspomnieniami, przemyśleniami, oryginalnymi refleksjami na szereg tematów.

Pierwsza część „Rozmów z T. G. Masarykiem” po raz pierwszy ukazała się drukiem w 1928 roku. Kolejne części ujrzały światło dzienne w latach 1931 i 1935.  Dziewięć lat zajęło Karlowi Čapkowi zebranie i dokładne spisanie bogactwa myśli prezydenta. Za czasów komunizmu nie ukazało się ani jedno wydanie książki, ludzie czytali ją w trudnym do zdobycia wydaniu przedwojennym.

Postać TGM stanowiła za czasów komunizmu wcielenie legendy o dobrej, przedwojennej Czechosłowacji.

Dzisiaj w miejscu urodzenia Masaryka w Hodoninie jest jego muzeum. W północnym Izraelu jest miejscowość Masaryk. Pomniki Masarykowi postawiono m.in. w Pradze, Karlowych Warach, Hradec Kralowe, Użgorodzie. W Brnie imieniem Masaryka nazwano tor wyścigowy. W 1928 r. wypuszczono pamiątkową złotą monetę z podobizną Masaryka, na cześć 10 lecia Czechosłowacji, a w 1937 r., po jego śmierci, złotą monetę pamiątkową z jego wizerunkiem.

Dla Polaków pozostaje do dzisiaj postacią problematyczną, bowiem jak pisał Aleksander Kaczorowski „uważał II Rzeczpospolitą za państwo sezonowe i torpedował wszelkie próby nawiązania współpracy z II Rzeczpospolita, inicjowane zarówno przez Warszawę, jak i czechosłowackie kręgi wojskowe. Ten nieprzejednany upór był podyktowany zarówno obawą przed wciągnięciem w konflikt z Niemcami, jak i niechęcią do „pańskiej” Polski. Znaczną rolę odegrały również rywalizacja o miano najważniejszego sojusznika Francji i Anglii w Europie Środkowej, a także osobiste animozje”.

Książka Čapka ukazuje się w Wydawnictwie Uniwersytetu Warszawskiego w przekładzie Piotra Godlewskiego ze wstępem autorstwa prof. Jerzego Tomaszewskiego.