Choromański przypomniany

Minęła właśnie 110 rocznica urodzin Michała Choromańskiego. Prozaika, dramatopisarza, poety i tłumacza. Urodzony 22 czerwca 1904 roku w Jelizawietgradzie w Rosji (obecnie Kirowohrad na Ukrainie), zmarł 24 maja 1972 roku w Warszawie. 

Był krewnym Jarosława Iwaszkiewicza i Karola Szymanowskiego, dzieciństwo i młodość spędził na Ukrainie. Studiował pedagogikę i psychologię, pracując przy tym w najrozmaitszych zawodach: jako korepetytor, sanitariusz i intendent szpitalny, nauczyciel rysunku i kierownik literacki klubu robotniczego. W tym czasie współpracował z prowincjonalną prasą i drukował swoje pierwsze utwory w języku rosyjskim. W tym języku powstało przeszło tysiąc wierszy oraz „Powieść o muzyce”.

W latach trzydziestych XX wieku napisał Choromański Zazdrość i medycynę, Opowiadania dwuznaczne, Skandal w Wesołych Bagniskach oraz kilka dramatów. Wynajął część willi „Chimera” w Zakopanem. Tu spotykał się m.in. z Witkacym i Tadeuszem Dołęgą-Mostowiczem. W tym okresie dużo podróżował – do Argentyny, Brazylii i Afryki Zachodniej.

Na początku okupacji poślubił tancerkę i choreografkę Ruth Sorel. Ze względu na jej żydowskie pochodzenie oboje zmuszeni byli opuścić Polskę w 1940 roku. Choromański spędził siedemnaście lat na emigracji – najpierw w Brazylii, potem w Kanadzie. W Montrealu Ruth prowadziła szkołę baletową, Choromański cierpiał jednak na niemoc twórczą. Po powrocie do kraju w 1957 r. zaczął pracować ze zdwojoną siłą. Niemalże co roku wydawał nową powieść, nie spotykał się jednak z zainteresowaniem krytyków. Czuł się osamotniony i odrzucony. Zmarł nagle 24 maja 1972 r.

(wikipedia, culture.pl)

Fot. Michał Choromański Zazdrość i medycyna Wydawnictwo Poznańskie, Poznan, 1990